Αφιέρωμα στον Αντίοχο Ευαγγελάτο

Σε συναυλία της ΚΟΑ

(Νίκος Α. Δοντάς, Καθημερινή, 9/12/2007)

Διπλή χαρά την 1η Δεκεμβρίου στην Αίθουσα Φίλων της Μουσικής, αφενός επειδή υπό τη διεύθυνση του Νίκου Τσούχλου η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών (ΚΟΑ) έδωσε μία από τις πιο επιτυχημένες συναυλίες της και αφετέρου επειδή αυτή συνέπεσε να περιλαμβάνει δύο ενδιαφέροντα έργα Ελληνα συνθέτη, του Αντίοχου Ευαγγελάτου. Η χλιαρή υποδοχή του κοινού, προφανής απόρροια αμηχανίας και της έλλειψης εξοικείωσης με λιγότερο γνωστό ρεπερτόριο, δεν πρέπει να αποτρέψει την ΚΟΑ αλλά και Ελληνίδες μεσοφώνους να εντάξουν στο ρεπερτόριό τους ειδικά τη συμφωνική μπαλάντα για φωνή και ορχήστρα «Η λυγερή και ο Χάρος». Έργο βαθιά συγκινητικό, στηρίζεται σε ένα από τα ποιήματα της ενότητας «Μοιρολόγια του Κάτω Κόσμου και του Χάρου» από τη συλλογή «Εκλογή από τα τραγούδια του ελληνικού λαού» του Νικόλαου Γ. Πολίτη.

Το κείμενο στάθηκε αφορμή να συνθέσει ο Ευαγγελάτος ένα από τα πιο ευαίσθητα έργα του, στον απόηχο της κεντροευρωπαϊκής μουσικής γλώσσας του ώριμου και ύστερου ρομαντισμού. Ο συνθέτης χειρίζεται με φαντασία τη φωνητική γραμμή που παραμένει φωτεινή στο προσκήνιο παρά την πλούσια ενορχήστρωση. Το έργο απέδωσε με επιτυχία η κόρη του δημιουργού, μεσόφωνος Δάφνη Ευαγγελάτου, που αναπλήρωσε το έλλειμμα έντασης της φωνής με εκφραστικό τραγούδι, εστιασμένο στα μελαγχολικά, πένθιμα αλλά και τρυφερά συναισθήματα.

Έντονο συναίσθημα

Στην αρχή του δεύτερου μέρους της συναυλίας η Ευαγγελάτου ερμήνευσε το τραγούδι για φωνή και ορχήστρα «Στην ελπίδα» του Μαξ Ρέγκερ, γραμμένο το 1912. Η διάθεση δειλινού παρέμενε όμως το ύφος ήταν αισιόδοξο μάλλον, σε στιγμές ακόμα και ακτινοβόλο. Και στα δύο έργα ο Τσούχλος δεν αρκέστηκε να κρατήσει την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σε δεύτερο πλάνο, απλώς παρακολουθώντας την τραγουδίστρια. Σεβόμενος την διαφορά ισχύος, έλεγχε συνεχώς τα επίπεδα δυναμικής, φροντίζοντας να βρίσκεται μαζί της σε διαρκή διάλογο, υπογραμμίζοντας, σχολιάζοντας, στηρίζοντας.

Στα συμφωνικά έργα, που πλαισίωσαν τα φωνητικά, δηλαδή στις ανάλαφρες όσο και σημειακά πομπώδεις «Παραλλαγές αίνιγμα» του Ελγκαρ αλλά και στις «Παραλλαγές και φούγκα σε ένα δημοτικό τραγούδι» του Ευαγγελάτου, είχε κανείς τη δυνατότητα να απολαύσει την ΚΟΑ σε μία από τις καλύτερες στιγμές της. Με την εναλλαγή διαθέσεων που προβλέπουν, τα σπονδυλωτά έργα έδωσαν την ευκαιρία να προβληθούν διάφορες ομάδες οργάνων ή και μεμονωμένοι σολίστες, που στη συγκεκριμένη περίπτωση φάνηκαν πολύ καλά προετοιμασμένοι. Επιπλέον, ειδικά στο έργο του Ευαγγελάτου που βασίζεται στο δημοτικό «Σαράντα παλληκάρια από τη Λιβαδειά», υπήρχε έντονο συναίσθημα –φυσικά «γραμμένο» στη μουσική– που δόθηκε με αμεσότητα, λεπτότητα και… τιθασευμένα κόρνα! Ιδιαίτερα συγκινητικό υπήρξε το πένθιμο εμβατήριο. Να τα ξανακούσουμε!